Oficjalne Zasady Curlingu [PDF]
Skrócone przepisy gry w curling – źródło: wikipedia oraz sopot.curling.pl
Jako boiska do gry używa się prostokątnej tafli specjalnie przygotowanego lodu, na którego końcach namalowane są dwa zestawy kół (domy). W konkurencji biorą udział dwie drużyny liczące po czterech zawodników. Każdy zespół ma do dyspozycji po 8 granitowych kamieni, często żartobliwie nazywanych czajnikami; to właśnie nimi zawodnicy starają się zdobyć punkty.
W czasie jednej partii meczu (ang. end) drużyny wykonują ślizgi kamieni na przemian, przy czym każdy z uczestników meczu wypuszcza po dwa kamienie. Osoba zagrywająca ma wpływ na ostateczną pozycje kamienia poprzez nadanie mu odpowiedniej prędkości, rotacji oraz kierunku. Już po jego wypuszczeniu istnieje możliwość korygowania toru po jakim się on porusza poprzez intensywne szczotkowanie powierzchni przed nim, co redukuje rotację i zwiększa odległość na jaką może przemieścić się kamień. Kiedy już wszystkie kamienie zostaną wykorzystane, oblicza się liczbę zdobytych punktów i rozpoczyna kolejny end z drugiego domu.
Podstawowym celem gry jest zdobycie jak największej liczby punktów w każdym endzie. Uzyskuje się je przez umieszczenie własnych kamieni jak najbliżej środka domu i utrudnienie przeciwnikowi ich wybicia, przy jednoczesnych próbach wybijania kamieni drużyny przeciwnej. Ze względu na liczbę kamieni biorących udział w grze, maksymalnie w jednej rundzie można zdobyć osiem punktów. Takie sytuacje zdarzają się bardzo rzadko, ponieważ pod uwagę brane są tylko te położone w środku domu, ale nie dalej niż pierwszy kamień drużyny przeciwnej. Strategie typu: ustawianie strażnika, wybijanie kamieni przeciwnika i postawienie w jego miejscu własnego (bump) czy usunięcie ich w ogóle z gry (take-out) umożliwiają zdobycie niewielkiej liczby punktów. Mianem draw określa się precyzyjne zagranie do celu. Peel (z angielskiego wygonić) oznacza usunięcie z gry dwóch kamieni – celu ataku oraz atakującego (patrz: Rodzaje rzutów).
Aby mieć pewność, iż zagranie zostanie odpowiednie wykonane, skip stoi w domu i wskazuje zawodnikowi swojej drużyny odpowiednie miejsce, z uwzględnieniem zakrzywienia toru rzutu. W tym czasie pozostali dwaj gracze mają za zadanie szczotkować lód przed kamieniem. Od chwili, w której kamień zostaje wypuszczony, żaden z zawodników nie ma prawa go dotknąć, tak więc szczotkowanie jest jedyną możliwością skorygowania jego ślizgu. Mecz liczy sobie zwykle osiem endów, chociaż podczas zawodów międzynarodowych ustala się tę liczbę na dziesięć, a zawodów amatorskich – sześć.
Pole gry
Tor ma kształt prostokąta o szerokości od 4.42 do 4.75 metra i długości około 44.5 metra. Dom, czyli kręgi tworzące tarczę, na której ustawiane są kamienie, namalowany jest symetrycznie na obu końcach toru. Koła tworzące dom mają średnice o długości odpowiednio: czterech, ośmiu i dwunastu stóp. Zazwyczaj rozróżnia się jej ze względu na kolor, jakim są pomalowane. Kolejne partie rozgrywane są w przeciwnych kierunkach. Na obu końcach toru znajduje się belka (tzw. hak) stanowiąca punkt oparcia dla zawodnika wypuszczającego kamień. Belka, najczęściej drewniana, umieszczona jest symetrycznie do linii środkowej, musi być nieruchomo przytwierdzona do lodu. Długość belki nie powinna przekraczać 20,32 cm. Na końcach belki, w odległości 7,62 cm od środka znajdują się, specjalnie wyprofilowane, gumowe uchwyty, o które zawodnik opiera piętę i środkową część stopy. Pole gry pomiędzy drugą linią spalonego (hog line) a linią celu (tee line) z wyłączeniem domu nazywane jest strefą ustawiania strażników.
Powierzchnia lodu musi być odpowiednio przygotowana, tzn. musi być absolutnie płaska, aby kamienie mogły poruszać się przy jak najmniejszym tarciu. Kluczowym momentem owych przygotowań jest spryskanie tafli czystą wodą, która po zamarznięciu tworzy kropelki (pebble). Ze względu na to, iż pomiędzy nimi a spodem kamienia występuje tarcie, obraca się on w jedną lub drugą stronę i dzięki czemu tor ślizgu jest zakrzywiony. Ponieważ w trakcie gry kropelki ścierają się, zmienia się tarcie oraz siła rotacji.
Kamienie
Kamienie do gry mają kształt owalu spłaszczonego z obu stron. Do płaskiej części kamienia przykręcana jest rączka. Może być ona przytwierdzona do wierzchu lub spodu kamienia. Wymiary kamienia, włączając rączkę i śrubę mocującą to maksimum 91,44 cm w obwodzie, nie więcej niż 19,66 kg wagi i minimum 11,43 cm wysokości.
Szkoci twierdzą, że najlepszej jakości kamienie muszą być wykonane ze specjalnego rodzaju graniut zwanego “Ailsite”. Nazwa ta pochodzi od miejsca, w którym się go wydobywa, czyli Ailsa Craig, jednej z wysp u wybrzeży Ayrshire. Ailsite w niewielkim stopniu wchłania wodę, co zapobiega zbędnemu roztapianiu się i ponownemu zamarzaniu lodu, w trakcie ślizgu. Dawniej większość kamieni była wykonywana z tego właśnie granitu, jednak w ostatnich latach obszar Ailsa Criag został uznany za rezerwat przyrody i wprowadzono tam zakaz wydobycia. Wynika to przede wszystkim z rzadkiego występowania Ailsite, dlatego też ceny kamieni do curlingu osiągają 1500 dolarów. Zdarzają się również przypadki, kiedy niewielką ilość Ailsite przytwierdza się do spodu zwykłego granitu, by zapewnić mu lepsze tarcie. Wiele nieoficjalnych, lokalnych stowarzyszeń z dość ograniczonymi środkami finansowymi wykonuje “kamienie” z okrągłych puszek wypełnionych betonem.
Kamień, który w trakcie zagrania toczy się na boku lub po zatrzymaniu leży odwrócony musi być natychmiast usunięty z toru. Jeżeli kamień nie przekroczy całym obwodem drugiej linii spalonego, musi być usunięty z gry. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy kamień w trakcie zagrania uderzył w inny kamień znajdujący się w grze. Jeżeli kamień przekroczy linię końcową lub znajduje się w jej pobliżu nie dotykając domu, musi być usunięty z gry. Jeżeli kamień dotknie linii bocznej lub odbije się od brzegu toru, musi być usunięty z gry. W trakcie partii nie można dokonywać pomiarów odległości kamieni żadnymi przyrządami. Za wyjątkiem sytuacji, kiedy na żądanie kapitana sędzia ma zdecydować czy dany kamień znajduje się w grze, czy powinien być usunięty. Partia kończy się po zagraniu wszystkich szesnastu kamieni, za wyjątkiem sytuacji, gdy kapitanowie obu drużyn zaakceptują bieżący wynik lub partia zostanie poddana.
Drużyna
Drużyna składa się z czterech zawodników, z których jeden jest kapitanem. Każdy zawodnik zagrywa dwa kamienie, po jednym na przemian z zawodnikiem drużyny przeciwnej. Curlerów nazywa się kolejno: otwierającym, drugim, trzecim oraz czwartym i tradycyjnie wypuszczają oni kamienie w takiej właśnie kolejności. Skip, jako kapitan drużyny, decyduje o zagraniach poszczególnych graczy (oraz o ogólnej strategii zespołu) pokazując szczotką odpowiednie miejsce w domu, w którym ma zostać umieszczony kamień. Nie ma konkretnej zasady nakazującej skipowi zagrywać na ostatniej pozycji, dlatego zdarza się, iż kapitanowie wypuszczają kamienie z różnych pozycji. W chwili gdy kapitan zagrywa swoje kamienie, obowiązki kierowania grą przechodzą na vice kapitana.
Podczas zagrywki tylko kapitan i vice kapitan mają prawo przebywać w dmu. Kapitan ma pierwszeństwo w wyborze miejsca i wskazania rodzaju zagrania. Jeżeli jakikolwiek kamień przekroczy linię celu kapitanowie i wice kapitanowie obu drużyn mają prawo do szczotkowania. Zawodnicy otwierający i drugi nie mogą w trakcie gry przebywać w domu lub za nim. Oprócz momentu przygotowania do zagrania kamienia i szczotkowania powinni przez cały czas znajdować się za liniami bocznymi toru i pomiędzy liniami spalonego, czyli na wysokości środka toru. Zawodnik rezerwowy może rozpocząć grę od nowej partii lub meczu. Po wprowadzeniu do gry zawodnika rezerwowego może ulec zmianie kolejność zagrywania wszystkich zawodników. Decyzje podejmuje kapitan lub trener drużyny, którzy o nowej decyzji informują osobę kierującą zawodami.
Zagranie kamienia
Zawodnik powinien całkowicie wypuścić zagrywany kamień, zanim ten dotknie pierwszej linii spalonego. Jeżeli zawodnik dotykał jakiejkolwiek części kamienia poza linią spalonego, kamień, nazywany spalonym, musi być usunięty z gry. Jeżeli kamień spalony uderzył w inne kamienie, spalony musi być usunięty z gry, a pozostałe kamienie, które zmieniły swoje położenie muszą wrócić, możliwie najbliżej miejsca sprzed uderzenia, według uznania kapitana drużyny przeciwnej.
Reguła strefy ustawiania strażników. Jeżeli kamień znajdzie się w strefie ustawiania strażników nie może być wybity przez kamień przeciwnika podczas pierwszych pięciu zagrań danej partii. Kamień taki nazywany jest strażnikiem. Jeżeli zawodnik złamie regułę strefy ustawiania strażników tzn. w czasie jednego z pierwszych pięciu zagrań spowoduje bezpośrednie lub pośrednie wybicie kamienia przeciwnika z gry, wtedy zagrywany kamień należy usunąć z gry, a wszystkie kamienie, które zmieniły położenie muszą wrócić na pierwotne miejsce. Reguła strefy ustawiania strażników nie dotyczy kamieni znajdujących się w domu lub dotykających jego zewnętrznej krawędzi.
Zasadę “strażników” wprowadzono stosunkowo niedawno, a wynika to z częstego wybijania strażników ustawionych przez przeciwnika (wykonanie tego zagrania pod odpowiednim kątem oznacza wybicie również własnego, przez co na lodzie nie pozostaje ani jeden). Drużyna posiadająca przewagę często wykorzystywała tę strategią przez resztę meczu. W takim przypadku przeciwnik mógł zdobyć co najwyżej jeden punkt (jeśli posiadał on prawo do ostatniego kamienia) lub w sytuacji odwrotnej – w ostatnim zagraniu mógł oczyścić dom, tym samym przenosząc prawo do zagrywania jako ostatni na następna partię. Choć jest to skuteczny sposób na zwycięstwo, sprawia on, iż sama gra staje się nudna.
Szczotkowanie
Szczotkowanie polega na pocieraniu i zamiataniu lodu przed kamieniem znajdującym się w ruchu. Szczotkowanie może odbywać się tylko bezpośrednio przed kamieniem. Zagrywany kamień lub inne kamienie wprowadzone przez niego w ruch mogą być szczotkowane pomiędzy liniami celu, przez dowolną liczbę zawodników drużyny, do której należą kamienie. Pomiędzy liniami celu nie wolno szczotkować kamieni drużyny przeciwnej. Jeżeli kamień w ruchu przekroczy linię celu a zawodnicy drużyny wykonującej zagrywkę nie szczotkują, nie mogą oni przeszkadzać lub uniemożliwiać w szczotkowaniu zawodnikowi drużyny przeciwnej. Za linią celu kamień może być szczotkowany przez każdego zawodnika drużyny zagrywającej. Kamień drużyny przeciwnej można szczotkować dopiero po przekroczeniu przez niego linii celu. Taki kamień może być szczotkowany tylko przez kapitana lub vice kapitana.
Żaden element szczotki ani sam zawodnik nie mogą dotknąć kamienia podczas szczotkowania. Na początku każdego meczu zawodnik wybiera szczotkę, którą będzie używał. Tylko ta szczotka może być używana podczas całej gry. Jeżeli w trakcie gry szczotka zostanie uszkodzona musi być wymieniona na ten sam rodzaj szczotki.
Punktacja
Grę wygrywa drużyna, która zdobędzie większą liczbę punktów we wszystkich partiach składających się na tę grę. Drużyna zdobywa jeden punkt za każdy kamień, który po zakończeniu partii znajduje się bliżej guzika niż najbliższy kamień przeciwników. Do punktacji liczy się każdy kamień, który znajduję się wewnątrz domu, czyli okręgu o promieniu 1,83 metra (6 stóp) lub dotyka jego zewnętrznej krawędzi. Odległość mierzy się od środka guzika (przecięcie linii środkowej i linii celu) do najbliższego boku kamienia. Partia kończy się, gdy przedstawiciele obu drużyn, kapitanowie lub vice kapitanowie odpowiedzialni za dom, wspólnie potwierdzą uzyskany wynik. Jeżeli dwa kamienie przeciwnych drużyn znajdują się w podobnej odległości od guzika i mimo użycia miary nie można określić ich odległości, decyzję podejmuje sędzia na podstawie oględzin kamieni. Jeżeli sędzia nie potrafi podjąć decyzji partia kończy się remisem.
Zobacz też
